TP.HCM, tháng 8/2025 – Trong bức tranh xuất khẩu đầy tiềm năng, thị trường trà nội địa Việt Nam đang lặng lẽ chuyển mình: người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng trà đặc sản (specialty tea) như oolong, trà Shan Tuyết và trà cổ thụ thay vì chỉ trà xanh hay hồng trà sản xuất đại trà.
Làn sóng mới: Từ truyền thống sang trải nghiệm cá nhân hóa
Theo các nhà quan sát thị trường, xu hướng tiêu dùng trà tại Việt Nam trong 3 năm gần đây đã ghi nhận sự tăng trưởng rõ rệt của các dòng trà cao cấp có truy xuất nguồn gốc, câu chuyện bản địa và cách pha chuyên sâu. Không còn đơn thuần là “thức uống giải khát”, trà đặc sản đang trở thành một phần trong phong cách sống của tầng lớp trung lưu đô thị.
“Người uống trà hiện đại tìm kiếm nhiều hơn một chén nước thơm. Họ tìm sự kết nối văn hóa, câu chuyện vùng trồng và cảm giác sống chậm lại giữa guồng quay,” một chuyên gia từ Hiệp hội Trà Việt Nam chia sẻ.
Con số biết nói: 5–20% sản lượng và còn nhiều dư địa
Dù chỉ chiếm 5–20% tổng sản lượng trà trong nước, các dòng trà đặc sản được đánh giá là mũi nhọn của ngành hàng. Theo phân tích từ World Tea News, thị trường này đang tăng trưởng hai con số mỗi năm nhờ sự phát triển của:
Các thương hiệu trà boutique
Văn hóa uống trà cao cấp (tea tasting, trà thiền, trà thất)
Lớp người trẻ theo đuổi lối sống chậm và “wellness”
Bài viết từ World Tea News cũng chỉ ra rằng: “Sự phát triển văn hóa thưởng trà không chỉ mang lại lợi ích về mặt tiêu dùng mà còn nâng giá trị kinh tế cho người trồng trà bản địa ở các vùng như Hà Giang, Tà Xùa, Mộc Châu.”
📚 Nguồn: World Tea News
Từ ẩn số thành tài sản quốc gia
Theo báo cáo tổng hợp của Stir Tea & Coffee, nếu xu hướng hiện tại được hỗ trợ bằng chính sách đào tạo, truy xuất vùng trồng và truyền thông chuyên nghiệp, ngành trà đặc sản Việt Nam có thể đạt giá trị khoảng 3,5 tỉ USD/năm vào năm 2030.
Mục tiêu này không phải xa vời. Trung Quốc và Nhật Bản đã chứng minh rằng khi văn hóa trà trở thành tài sản quốc gia, giá trị gia tăng không chỉ nằm ở sản phẩm mà nằm ở câu chuyện, nghi lễ và bản sắc.
📊 Nguồn: Stir Tea & Coffee
Góc nhìn từ doanh nghiệp nội địa
Một số thương hiệu trẻ như Phúc An Trà Ký, Trà Hoa Vàng, hay các nhà trà boutique ở Đà Lạt, Hà Nội đã đi đầu trong việc đưa trà shan cổ thụ, trà thủ công oolong hoặc các loại trà đơn vị hương (monovarietal) ra mắt thị trường với thiết kế hiện đại, trải nghiệm thưởng trà có hướng dẫn và truyền thông bài bản.
Bà Nguyễn Hồng Trang, nhà sáng lập thương hiệu trà thủ công Lovent House, nhận định:
"Chúng tôi nhận thấy người tiêu dùng trẻ rất thông minh và nhạy cảm với câu chuyện thật, sản phẩm thật. Khi trà được làm bài bản, không cần quảng bá ồn ào, khách hàng tự tìm đến và giữ chân bằng sự tin yêu."
Giải pháp để cất cánh
Để khai mở tiềm năng 3,5 tỉ USD của thị trường trà đặc sản, các chuyên gia ngành hàng đề xuất:
Hình thành chỉ dẫn địa lý và tiêu chuẩn quốc gia cho specialty tea
Hỗ trợ vốn và kỹ thuật cho các vùng trồng nhỏ lẻ có tiềm năng cao
Đầu tư vào truyền thông văn hóa trà (trà thất, nghệ thuật uống trà, du lịch trà)
Kết nối các nhà sản xuất thủ công với thị trường thương mại điện tử quốc tế
Kết luận
Dưới ánh sáng mới, chén trà Việt không chỉ còn là dư vị quê hương mà là cửa ngõ bước ra thế giới nơi bản sắc văn hóa, nghệ thuật sống chậm và chất lượng sản phẩm được đặt ngang hàng với bất kỳ thị trường nào trên toàn cầu.
Chuyển mình kịp lúc, đi đúng hướng, ngành trà Việt hoàn toàn có thể viết lại câu chuyện xuất khẩu bằng chính nhu cầu tiêu dùng nội địa đang ngày càng trưởng thành và tinh tế.